Η καινοτομία και η βιομηχανοποίηση, μπορούν να επιταχύνουν την βέλτιστη ενεργειακή αναβάθμιση του υφιστάμενου κτιριακού αποθέματος.
Αρθρο των:
Julia Reinaud, Διευθύντρια ερευνητικών προγραμμάτων και συνεργασιών του i24c
Oliver Rapf, Εκτελεστικός Διευθυντής του BPIE
Μετάφραση:
Alice Κοροβέση, Γραμματέας Δ.Ε. του ΙΝΖΕΒ.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα πρέπει τώρα να επιλέξει μεταξύ του “δύσκολου μονοπατιού” των απλών ανακαινίσεων ή της “λεωφόρου” όπου οι βέλτιστες ενεργειακές ανακαινίσεις απελευθερώνουν τις πραγματικές δυνατότητες που ο κατασκευαστικός τομέας έχει.
Η απόλυτη ανάγκη για την ανακαίνιση/αναβάθμιση του υφιστάμενου κτιριακού αποθέματος της Ευρώπης, προσφέρει μια άμεση και εξαιρετική αφορμή για ανάπτυξη καινοτομικών λύσεων αλλά και τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας στον κατασκευαστικό τομέα.
Με τον τρόπο αυτό και ακολουθώντας τη “λεωφόρο”, πρωτοποριακά προγράμματα αλλά και προϊόντα μπορούν να δοκιμαστούν και να αξιοποιηθούν και να καταστήσουν την ευρωπαϊκή βιομηχανία ανταγωνιστική σε παγκόσμιο επίπεδο, δίνοντας με τον τρόπο αυτό τη δυνατότητα στις βιομηχανίες να αναπτυχθούν και να δημιουργήσουν θέσεις εργασίας εδώ, στην Ευρώπη. Και φυσικά, δεν θα πρέπει να ξεχνάμε ότι η υψηλότερη ποιότητα του κτιριακού αποθέματος αποφέρει και καλύτερη ποιότητα ζωής στους πολίτες.
Γνωρίζουμε πως αυτό είναι εφικτό και είναι ήδη επιτυχημένο από εμπειρίες και υλοποιημένα παραδείγματα σε τοπικό επίπεδο. Το Ολλανδικό πρόγραμμα Energiesprong, ένα καινοτόμο πρόγραμμα κτιριακών ανακαινίσεων/αναβαθμίσεων, έχει αποδείξει πως είναι εφικτή η μετάβαση σε μία βιομηχανοποιημένη παραγωγική διαδικασία μέσω της ολιστικής προσέγγισης.
Το έργο Energiesprong προωθεί τη βιομηχανοποίηση, συνδυάζοντας τόσο τη ζήτηση όσο και την απλοποίηση των διαδικασιών των αναπαραγόμενων καινοτόμων μέσων (π.χ. οικονομικά μοντέλα) και των προϊόντων (π.χ. δομικά στοιχεία). Το πρόγραμμα Energiesprong έχει μειώσει το κόστος των ενεργειακών αναβαθμίσεων για τις μονοκατοικίες από €130.000, στο πρώτο πιλοτικό πρόγραμμα το 2010, σε €65.000 σήμερα.
Ο περαιτέρω στόχος είναι αυτή η μείωση κόστους κατά 50% να φτάσει το 1/3 του αρχικού κόστους κατά το έτος 2010. Μπορείτε να φανταστείτε τι μπορεί να επιτευχθεί στην Ευρώπη με τη βιομηχανοποίηση των διαδικασιών αυτών.
Σε άλλες χώρες, καρποφορούν και άλλες καινοτόμες προσεγγίσεις. Για να αυξηθεί η ζήτηση των ενεργειακών αναβαθμίσεων, οι ιδιοκτήτες κτιρίων θα πρέπει να λαμβάνουν κατάλληλες συμβουλές σε σχέση με την ενέργεια, να είναι βέβαιοι σχετικά με το κόστος, και να έχουν πειστεί ότι θα λάβουν ένα υψηλής ποιότητας αποτέλεσμα μέσω μιας στρατηγικής ενεργειακής αναβάθμισης που θα αφορά μόνο το κτίριο τους και η οποία και θα είναι προσαρμοσμένη στις ανάγκες του κάθε ιδιοκτήτη.
Η ζήτηση είναι αυτή που θα οδηγήσει αυτή τη μεταμόρφωση τελικά. Και υπάρχουν πρωτοποριακά έργα με διαφορετικές προσεγγίσεις το καθένα που έχουν καταφέρει να ενισχύσουν την ευαισθητοποίηση των καταναλωτών:
- Το πρόγραμμα ενεργειακών αναβαθμίσεων Picardie στη Γαλλία στηρίζει τους ιδιοκτήτες κτιρίων τεχνικά και οικονομικά, και ο κάθε ιδιοκτήτης κτιρίου λαμβάνει καθοδήγηση καθ’όλη τη διάρκεια της διαδικασίας αναβάθμισης του κτιρίου του και παράλληλα δικαιούται να λαμβάνει συμβουλές αλλά και παρακολούθηση της κατανάλωσης του για τα επόμενα πέντε χρόνια.
- To “building renovation passport”, το οποίο έχει ήδη εφαρμοστεί στη Γερμανία, είναι ένα ακόμη καλό παράδειγμα όπου τα προγράμματα χρηματοδοτικής στήριξης για ενεργειακές αναβαθμίσεις συνδέονται με ένα προσαρμοσμένο, μακροπρόθεσμο και σταδιακό σχέδιο ενεργειακής αναβάθμισης. Αξιοποιείται λοιπόν το πρόγραμμα αυτό για την καθοδήγηση του ιδιοκτήτη του κτιρίου με στόχο τον καλύτερο δυνατό σχεδιασμό, ώστε να λαμβάνονται καλύτερες αποφάσεις και να αποφεύγονται λάθη.
Παρά τις κάποιες ελπιδοφόρες περιπτώσεις, η πρόοδος που έχει επιτευχθεί στο τομέα των βέλτιστων ενεργειακών αναβαθμίσεων, είναι ακόμη πολύ υποτονική. Σε όλη την Ευρώπη θα πρέπει να περάσουμε από το στάδιο της επίδειξης μεμονωμένων καλών περιπτώσεων και πρακτικών, σε μια αγορά με συνέχεια. Και η ώρα για να γίνει αυτό είναι τώρα. Τρία είναι τα μέτρα που θα μπορούσαν βοηθήσουν προς την κατεύθυνση αυτή.
Πρώτον, με το ορισμό ενός στόχου για την βέλτιστη ενεργειακή αναβάθμιση και φυσικά την εφαρμογή του αλλά και τη χρήση χρηματοοικονομικών εργαλείων τα οποία θα συσχετίζονται με τα επίπεδα της ενεργειακής απόδοσης που θα επιτευχθούν. Η εναρμόνιση του στόχου της βέλτιστης ενεργειακής αναβάθμισης στην αναθεώρηση της Οδηγίας για της Ενεργειακή Απόδοση των Κτιρίων (EPBD), θα δώσει την κατεύθυνση στην βιομηχανία που θα πρέπει να κινηθεί και πότε.
Δεύτερον και ακόμη πιο σημαντικό, είναι το “ξεκλείδωμα” της ζήτησης για ενεργειακές αναβαθμίσεις από τους ίδιους τους καταναλωτές/ιδιοκτήτες κτιρίων. Καθώς το επίπεδο ευαισθητοποίησης και ενημέρωσης των ιδιοκτητών ακινήτων σε σχέση με τα οφέλη που απορρέουν από τις ενεργειακές ανακαινίσεις είναι ακόμη χαμηλό, είναι σημαντικό να παρέχουμε συμβουλευτικές υπηρεσίες σχετικά με την εξοικονόμηση ενέργειας, για παράδειγμα ενεργοποιώντας το πρόγραμμα του “building renovation passport” και σε άλλες χώρες, με σκοπό να υποστηρίξει τον κρίσιμο και σημαντικό ρόλο που οι καταναλωτές/ιδιοκτήτες κτιρίων έχουν στην επίτευξη των στόχων που η Ε.Ε. έχει θέσει σε σχέση με την ενέργεια.
Και τέλος, η βέλτιστη ενεργειακή αναβάθμιση του υφιστάμενου κτιριακού αποθέματος θα πρέπει να είναι “smart-ready”, επιτρέποντας περαιτέρω εξέλιξη στην καινοτομία και στην ανάπτυξη. Σε ένα μελλοντικό περιβάλλον με έξυπνα κτίρια, όπου θα συνδέονται και θα συγχρονίζονται ευέλικτα με ένα σύστημα διαχείρισης ενέργειας, τα κτίρια θα μπορούν να παράγουν, να αποθηκεύουν και να καταναλώνουν ενέργεια με πιο αποδοτικό τρόπο. Η Οδηγία για τη Ενεργειακή Απόδοση των Κτιρίων (EPBD), θα πρέπει λοιπόν να προβλέψει την εξέλιξη των ΠΕΑ ώστε να συμπεριλάβουν και πτυχές που αφορούν στην έξυπνη διαχείριση των κτιρίων.
Προκειμένου να ενισχυθεί η επιτυχία, οι καταναλωτές θα πρέπει να είναι στο επίκεντρο της πολιτικής που αφορά στην ενέργεια και στα κτίρια της ΕΕ. Οι ενεργοί και οι δραστήριοι καταναλωτές είναι απαραίτητοι για να επιτύχει η Ευρώπη το φιλόδοξο πρόγραμμα που αφορά σε μια ασφαλή, ανταγωνιστική οικονομία και χαμηλών εκπομπών άνθρακα οικονομία. Με αυτό κατά νου και μαζί με τις συγκεκριμένες ιδέες που παρουσιάστηκαν παραπάνω, οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής της Ε.Ε. θα πρέπει να αδράξουν την ευκαιρία για να αυξήσουν τα επίπεδα ενημέρωσης των καταναλωτών/ιδιοκτητών ακινήτων.
Η Ε.Ε. θα πρέπει να αλλάξει ταχύτητα και μπει από το “δύσκολο μονοπάτι” στη “λεωφόρο¨. Μόνο έτσι θα υπάρξει κέρδος στην οικονομία (ανταγωνιστικότητα και θέσεις εργασίας), κέρδος για την κοινωνία (καλύτερα και έξυπνα κτίρια), κέρδος για το περιβάλλον (αξιοποίηση των ΑΠΕ σημαίνει λιγότερες εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα).
Θα είναι λοιπόν μία κατάσταση win-win-win!
